Deze pagina is automatisch vertaald.
Archie Mackenzie was van 1973 tot 1975 de Britse minister van Economische en Sociale Zaken in de Economische en Sociale Raad (ECOSOC) van de Verenigde Naties. Het was een kritiek moment na de eerste olieschok toen de Opec-landen toezicht hadden gehouden op een enorme prijsstijging.
Mackenzie speelde een sleutelrol bij het beïnvloeden van de uitkomst van de zevende speciale zitting van de Algemene Vergadering van de VN in New York in 1975, door te helpen het denken van westerse landen te verschuiven naar de zorgen van de ontwikkelingslanden.
De ontwikkelingslanden werden net zo zwaar getroffen door de stijging van de olieprijs als het Westen. Tijdens de eerste voorbereidende bijeenkomst drong hij er bij de VN op aan “de filosofische brug van verandering over te steken”, weg van alleen het beschermen van westerse belangen.
Het was een zin die ieders aandacht trok en achteraf vaak werd geciteerd, hoewel hij bescheiden bleef in het opeisen van de eer ervoor. Het heeft bijgedragen tot een bijzonder vruchtbare sessie waarbij de VN zich opnieuw bewust werd van de zorgen van de ontwikkelingslanden.
James Callaghan zei als minister van Buitenlandse Zaken tegen het Britse parlement dat 'wij, de ontwikkelde landen, de plicht hebben om praktische realiteiten te maken van onze internationale economische problemen'.
Mackenzie's tussenkomst was het hoogtepunt van een levenslange diplomatieke carrière. Hij werd op 26 oktober 1915 geboren in Ruchill, Glasgow, als zoon van een bankier. Hij was een briljante student en behaalde vijf jaar achter elkaar 100 procent op de landelijke bijbelexamens van de United Free Church of Scotland.
Aan de Universiteit van Glasgow werd hij de beste in moraalfilosofie, in een klas van 100, en behaalde hij een primeur in mentale filosofie. Hij las Modern Greats aan Queen's College Oxford, waar hij zich aansloot bij de Oxford Group, voorloper van Moral Re-Armament (nu omgedoopt tot Initiatives of Change), waarmee zijn moeder eerder in Glasgow was geconfronteerd.
Hij behaalde een tweejarige postdoctorale Commonwealth Fellowship om te studeren aan de Universiteit van Chicago en vervolgens aan Harvard in 1940.
Mackenzie's gekozen onderwerp was 'de ethische implicaties van de democratie, met bijzondere aandacht voor morele herbewapening'. Hij bleef zijn hele leven toegewijd aan de waarden ervan en nam regelmatig deel aan de internationale conferenties in Caux, Zwitserland.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij drie jaar lang verbonden aan de Britse ambassade in Washington DC, als 'man Friday' voor Isaiah Berlin, de filosoof en Oxford don, en fungeerde hij als zijn ogen en oren.
De taak was om de houding van het Amerikaanse publiek en de media ten opzichte van de oorlog in Europa te peilen. Hun wekelijkse politieke rapporten aan Londen werden in Whitehall als essentiële lectuur beschouwd, ook door Churchill.
Na de oorlog stond Mackenzie aan de wieg van de VN, waar hij leiding gaf aan het Britse persrelatiebureau, en hij zou de laatste overlevende persoon zijn die aanwezig was bij de ondertekening van het eerste VN-handvest in San Francisco in 1945.
Er volgden benoemingen in Cyprus als Informatiefunctionaris, van 1954 tot 1957, en in Parijs, waar hij betrokken was bij de oprichting van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). In Parijs ontmoette hij Ruth Hutchison, een van de vier dochters van een zakenman uit Glasgow, en zij trouwden in 1963.
Hij diende begin jaren zestig als handelsadviseur in Rangoon en arriveerde daar ten tijde van de militaire staatsgreep. In zijn laatste maanden volgde hij de recente gebeurtenissen in Birma op de voet.
Mackenzie werd van 1965 tot 1969 benoemd tot Brits consul-generaal in Zagreb, Joegoslavië, waar hij in 1966 de slachtoffers en families moest helpen van het vliegtuigongeluk in Ljubljana, waarbij 96 Britse toeristen omkwamen. Hij ontving de CBE in 1968 en werd benoemd tot ambassadeur in Tunesië, 1970-1973.
Zijn samenwerking met de MRA had in sommige diplomatieke kringen de wenkbrauwen doen fronsen. Er werd een onderzoek naar hem ingesteld en hij werd vrijgesproken door Lord Home, destijds minister van Buitenlandse Zaken, en door Paul Gore-Booth, hoofd van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Hij bleef een trouwe dienaar van de Kroon en van de God van zijn presbyteriaanse geloof.
Toen hij in 1975 met pensioen ging, verhuisden hij en zijn vrouw Ruth naar een huisje in Rowardennan aan Loch Lomond. Twee jaar later nodigde voormalig premier Edward Heath hem uit om zijn assistent te worden bij het Brandt Commission Report over Noord-Zuidkwesties. Hij maakte deel uit van het vijfkoppige team dat de definitieve tekst schreef.
Het zou misschien helemaal nooit zijn verschenen als hij niet verder was gegaan dan zijn opdracht om op te treden als een persoonlijke verzoener tussen twee belangrijke commissarissen die met elkaar overhoop hadden gelegen. Uiteindelijk was het Brandt-rapport een groot publicatiesucces.
Mackenzie hield nauw contact met de gebeurtenissen op de Balkan. Hij was aanwezig bij de lancering van de Sarajevo Commitment, een verklaring van beste praktijken voor journalisten, gepubliceerd door de media-ethische campagne het International Communications Forum, in de Bosnische hoofdstad in 2000.
Zijn boeiende memoires werden in 2002 gepubliceerd onder de titel Faith in Diplomacy .
Hij stierf vredig in zijn huis op 15 april, 96 jaar oud.
Mike Smit
Dit overlijdensbericht werd voor het eerst gepubliceerd in The Scotsman, 17 april 2012
English